{"id":1154,"date":"2011-06-01T17:33:53","date_gmt":"2011-06-01T14:33:53","guid":{"rendered":"http:\/\/selimgunes.com\/?p=1154\/"},"modified":"2023-05-21T18:23:43","modified_gmt":"2023-05-21T15:23:43","slug":"kar-beyaz-ayran-seray-genc-yeni-film-dergisi-sayi-2011-23","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/selimgunes.com\/kar-beyaz-ayran-seray-genc-yeni-film-dergisi-sayi-2011-23\/","title":{"rendered":"Kar Beyaz Ayran \/ Seray Gen\u00e7"},"content":{"rendered":"<p style=\"text-align: right;\"><strong>Yeni Film Dergisi, Say\u0131 2011-23<\/strong><\/p>\n<p>\u201cK\u00fc\u00e7\u00fck Hasan hi\u00e7bir \u015fey d\u00fc\u015f\u00fcnmeden ilerliyordu. Ne evde kendisinin d\u00f6nmesini bekleyen iki k\u00fc\u00e7\u00fck karde\u015fi, ne de d\u00f6rt saat uzaktaki nahiye merkezinde hizmet\u00e7ilik yapan anas\u0131 bu anda akl\u0131nda de\u011fildi. Ayran\u0131n\u0131 sat\u0131p satamayaca\u011f\u0131n\u0131 da d\u00fc\u015f\u00fcnm\u00fcyordu. Kafas\u0131nda yaln\u0131z bir \u015fey vard\u0131: Bu yolu tekrar y\u00fcr\u00fcmek, geri d\u00f6nmek mecburiyeti\u2026\u201d Sabahattin Ali (1)<\/p>\n<p>Sabahattin Ali\u2019nin ba\u015f\u0131 da\u011f, sa\u00e7lar\u0131 kard\u0131r. Deli r\u00fczgarlar\u0131 vard\u0131r. Ovalar ona dar, \u015fehirler ise tuzakt\u0131r. Onun meskeni da\u011flard\u0131r. Halk \u015fiirini yeniden \u00fcreten Sabahattin Ali, -\u015fark\u0131 ve t\u00fcrk\u00fcleriyle dillere pelesenk olan \u015fiirleri (Benim Meskenim Da\u011flard\u0131r, Ald\u0131rma G\u00f6n\u00fcl, Leylim Ley, Ben Gene Sana Vurgunum) halk\u0131n i\u00e7inden \u00e7at\u0131\u015fmal\u0131 durum ve karakterleriyle Anadolu \u00f6yk\u00fcleri ve edebi birikiminin hayranl\u0131k uyand\u0131racak bi\u00e7imde yans\u0131d\u0131\u011f\u0131 K\u00fcrk Mantolu Madonna dahil romanlar\u0131yla- edebiyat\u0131m\u0131z\u0131n en \u00f6nemli yazarlar\u0131ndan biridir. Sabahattin Ali\u2019nin \u00f6yk\u00fc ve romanlardaki ger\u00e7ek\u00e7ilik edebiyat\u0131m\u0131zdaki ger\u00e7ek\u00e7i anlat\u0131lar\u0131n t\u00fcmden g\u00f6zden ge\u00e7irilmesine neden olmu\u015ftur. Kimi \u00f6yk\u00fclerinde Rus ger\u00e7ek\u00e7ili\u011finin ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131 lirizmin Anadolu i\u00e7in yeniden kuruldu\u011fu s\u00f6ylenebilir. Onu \u00f6nemli yapan sadece kalemi de\u011fil, yazd\u0131klar\u0131na da yans\u0131yan ya\u015fam g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc, ya\u015fam\u0131n\u0131n ta kendisidir. Anadolu\u2019nun farkl\u0131 \u015fehirlerinde yapt\u0131\u011f\u0131 \u00f6\u011frenci ve \u00f6\u011fretmenlik d\u00f6nemi, bursla gitti\u011fi Almanya y\u0131llar\u0131, Aziz Nesin ve R\u0131fat Ilgaz\u2019la birlikte \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 Marko Pa\u015fa dergisi, T\u00fcrkiye\u2019de ayd\u0131n yeti\u015ftiren hapishane deneyimi bu ya\u015fam\u0131n \u00f6nemli d\u00f6n\u00fcm noktalar\u0131d\u0131r. Bu ya\u015fam\u0131 sonland\u0131ran olay ise bu \u00fclkedeki ger\u00e7ek failleri ayd\u0131nlat\u0131lamam\u0131\u015f, karanl\u0131k ayd\u0131n cinayetlerinin belki de ilki olur.<\/p>\n<p>Sabahattin Ali hapishaneden \u00e7\u0131kt\u0131ktan sonra olduk\u00e7a zor g\u00fcnler ya\u015far. \u0130\u015fsiz kald\u0131\u011f\u0131 yetmezmi\u015f gibi korku da\u011flar\u0131 nedeniyle yaln\u0131z da kal\u0131r. Yaz\u0131lar\u0131n\u0131 yay\u0131mlayacak yer bulamaz. Yurtd\u0131\u015f\u0131na gitmek istedi\u011finde pasaport dahi alamaz. Pasaport dahi alamad\u0131\u011f\u0131 bu \u00fclkeyi b\u0131rak\u0131p, yurtd\u0131\u015f\u0131nda ka\u00e7mak zorunda kal\u0131rken, 1948 y\u0131l\u0131nda Bulgaristan s\u0131n\u0131r\u0131nda para kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 tutulan, Ali Ertekin adl\u0131 bir \u201cMilli Emniyet\u201d mensubu taraf\u0131ndan \u015faibeli bir \u015fekilde \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr.<\/p>\n<p>Sabahattin Ali\u2019nin \u00f6yk\u00fcleri ve Kuyucakl\u0131 Yusuf roman\u0131 daha \u00f6nce sinemaya uyarlanm\u0131\u015ft\u0131r. \u015eimdi de devlet eliyle K\u00fcrk Mantolu Madonna\u2019n\u0131n bir proje filmi yap\u0131lmas\u0131 g\u00fcndemdedir. Devlet elinin Sabahattin Ali\u2019ye daha \u00f6nceki uzan\u0131\u015f\u0131 olduk\u00e7a \u015f\u00fcphelidir. Bu kez de bizim bu ele \u015f\u00fcpheli yakla\u015fmam\u0131zda bir mahsur yoktur. Bu yaz\u0131n\u0131n i\u00e7inde do\u011frudan bu konuya de\u011finecek bir yaz\u0131 kaleme al\u0131nd\u0131\u011f\u0131ndan bu konudaki ortak kayg\u0131m\u0131z\u0131 ifade etmekle yetinelim. Ka\u011fn\u0131, Ses ve Gramofon Avrat \u00f6yk\u00fcleri, Azap Yolu (1967, Y\u0131lmaz Duru) filmine kaynakl\u0131k ederken; Metin Erksan\u2019\u0131n ayn\u0131 ad\u0131 ta\u015f\u0131yan televizyon filmi Hanende Melek (1973); Ayd\u0131n \u00c7e\u00e7en\u2019in D\u00fc\u015fman (1977); Feyzi Tuna\u2019n\u0131n Kuyucakl\u0131 Yusuf (1985); Yusuf Kur\u00e7enli\u2019nin Gramofon Avrat (1987), \u0130rfan T\u00f6z\u00fcm\u2019\u00fcn Devlerin \u00d6l\u00fcm\u00fc (1990) ve Orhan Aksoy\u2019un Hasan Bo\u011fuldu (1990) filmleri Sabahattin Ali eserlerinden uyarlanan sinema filmleridir.(2) Yeni D\u00fcnya adl\u0131 \u00f6yk\u00fclerinden olu\u015fan kitab\u0131nda yer alan Ayran \u00f6yk\u00fcs\u00fcnden uyarlanan Kar Beyaz filmi ise uzun y\u0131llar sonra yeniden kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131m\u0131z farkl\u0131 bir Sabahattin Ali uyarlamas\u0131 olmu\u015ftur. Selim G\u00fcne\u015f\u2019in Sabahattin Ali\u2019yi, \u00e7ocuklu\u011fu, \u00e7ocuklu\u011funu ve memleketini selamlayan filmi sinemasal olarak bir aray\u0131\u015f\u0131n da filmi olmu\u015ftur. Bir k\u0131sa \u00f6yk\u00fcden, foto\u011fraf\u00e7\u0131 kimli\u011finin etkilerini ta\u015f\u0131yan yakla\u015f\u0131m\u0131 ile meram\u0131n\u0131 ve hikayesini zenginle\u015ftirerek hareketli g\u00f6r\u00fcnt\u00fcye aktarmas\u0131 cesur bir giri\u015fim olarak de\u011ferlendirilmelidir.<\/p>\n<p>Ayran isimli \u00f6yk\u00fc, k\u0131\u015f g\u00fcn\u00fc \u201ctemiz ayran\u201d diye ba\u011f\u0131rarak bir g\u00fc\u011f\u00fcm ayran\u0131 satmaya \u00e7al\u0131\u015fan, k\u00fc\u00e7\u00fck ya\u015f\u0131na b\u00fcy\u00fck sorumluluk y\u00fcklenmi\u015f Hasan\u2019\u0131n \u00f6yk\u00fcs\u00fcd\u00fcr. 4 saat uzakl\u0131ktaki kasabada \u00e7al\u0131\u015fan annesinden uzak, hayat\u0131 istasyonda ayran satmaktan ve k\u00fc\u00e7\u00fck karde\u015flerini beslemekten ibaret sayan Hasan, yaz-k\u0131\u015f ayn\u0131 yolu saatler s\u00fcrse de bir ileri bir geri yapar durur. Sabahattin Ali \u00f6yk\u00fclerinin insan\u0131n g\u00f6\u011fs\u00fcnde b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 s\u0131z\u0131 bu \u00f6yk\u00fcde de hissedilir. Filmde de \u00f6yk\u00fcde de bu s\u0131z\u0131n\u0131n en \u00e7ok hissedildi\u011fi an m\u00fchendisle Hasan\u2019\u0131n aralar\u0131nda ge\u00e7en diyalogda ortaya \u00e7\u0131kar. Filmin \u00f6yk\u00fcyle en derinden bulu\u015ftu\u011fu nokta da bu sahne olur.<\/p>\n<p>Sabahattin Ali\u2019nin Ayran \u00f6yk\u00fcs\u00fcn\u00fcn k\u00fc\u00e7\u00fck karakteri Hasan\u2019\u0131n babas\u0131 yoktur. Babas\u0131n\u0131n olmay\u0131\u015f\u0131 a\u00e7\u0131klanmaz \u00f6yk\u00fcde. Ancak annenin uzakta \u00e7al\u0131\u015fmak zorunda olu\u015fu, k\u00f6yl\u00fcn\u00fcn hal-hat\u0131r\u0131n\u0131 sormad\u0131\u011f\u0131 bir aile olu\u015fu, annenin yeni bir karde\u015fle eve d\u00f6nebilme ihtimalinin olmas\u0131 ve b\u00fct\u00fcn bunlarla birlikte Hasan\u2019\u0131n omuzlar\u0131na daha fazla y\u00fck binmesi tehlikesinin belli \u00e7a\u011fr\u0131\u015f\u0131mlar\u0131 vard\u0131r. Kar Beyaz filminde ise 1938\u2032de yaz\u0131lan bu \u00f6yk\u00fc \u00e7ok belirgin olmasa da bir darbe d\u00f6nemine, 12 Eyl\u00fcl 1980\u2032e kayd\u0131r\u0131l\u0131r. Baba siyasi nedenlerle bir ihbar sonucu tutuklanm\u0131\u015ft\u0131r, bu nedenle yoktur. Aile politik nedenlerle d\u0131\u015flanm\u0131\u015ft\u0131r diye de d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclebilir. Mekan bir tren istasyonundan, k\u00f6y ve kasaba aras\u0131nda i\u015fleyen minib\u00fcslerin da\u011fl\u0131k bir b\u00f6lgedeki mola yerine ta\u015f\u0131n\u0131r. Filme yeni karakterler de eklenir. T\u00fcm bunlar ayn\u0131 y\u00f6reden gelen Selim G\u00fcne\u015f\u2019in kendinden katt\u0131klar\u0131d\u0131r. Kara sevdaya tutulmu\u015f mola yerindeki \u00e7ay oca\u011f\u0131n\u0131 \u00e7ekip \u00e7eviren Recep, k\u00f6y\u00fcn gen\u00e7lerini ihbar ederek Hasan\u2019\u0131n babas\u0131n\u0131n bir d\u00fc\u011f\u00fcn g\u00fcn\u00fc elleri kelep\u00e7elenerek jandarmalar taraf\u0131ndan g\u00f6t\u00fcr\u00fclmesine neden olmu\u015f ve pi\u015fmanl\u0131k duymaya ba\u015flam\u0131\u015f Kadir Dede, Hasan\u2019\u0131n g\u00fc\u011f\u00fcm\u00fc \u00c7iko ve sulara kapt\u0131rd\u0131\u011f\u0131 Zagor Selim G\u00fcne\u015f\u2019in di\u011fer katk\u0131lar\u0131d\u0131r.<\/p>\n<p>Film s\u0131ras\u0131nda \u00f6yk\u00fcy\u00fc bilmeyen izleyicinin par\u00e7alar\u0131 bir araya getirmek i\u00e7in zorlanaca\u011f\u0131 durumlarda Kadir Dede\u2019nin anlat\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131 izleyiciye yard\u0131mc\u0131 olur. Mola yerine Hasan gibi bir \u015feyler satmak i\u00e7in gelen ya\u015fl\u0131 adam, Recep\u2019in hikayesini, Hasan\u2019\u0131n ba\u015f\u0131na gelenleri, annesinin neden uzakta oldu\u011funu ve uzakta ne yapt\u0131\u011f\u0131n\u0131 ahbapl\u0131k etti\u011fi k\u00f6yl\u00fcye anlat\u0131r. Filmde, kasaban\u0131n belediye resinin annesine bak\u0131c\u0131l\u0131k yapan Hasan\u2019\u0131n annesinin, cezaevinde g\u00fcnlerini ge\u00e7iren babas\u0131n\u0131n, armut satan Kadir Dede\u2019nin, mola yerinde bekleyen Recep\u2019in, k\u00fc\u00e7\u00fck kasabaya gelen m\u00fchendisin bir g\u00fcn i\u00e7inde yapt\u0131klar\u0131 ritmik ge\u00e7i\u015flerle ve paralel kurguyla anlat\u0131l\u0131rken izleyici t\u00fcm bu karakterleri bir b\u00fct\u00fcnl\u00fck i\u00e7inde g\u00f6rebilece\u011fi ba\u011flant\u0131 noktalar\u0131n\u0131 beklemeye ba\u015flar. Asl\u0131nda filmdeki karakterlerin de bir bekleyi\u015f i\u00e7erisinde oldu\u011funu s\u00f6ylemek m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Pastoral g\u00f6r\u00fcnt\u00fcler ve insan y\u00fczleri birle\u015firken insano\u011flunun bekleyi\u015fi, umudu, yaln\u0131zl\u0131\u011f\u0131, merhamet hissine yak\u0131nla\u015f\u0131p uzakla\u015f\u0131lmas\u0131 da birer mesele olarak ayr\u0131 ayr\u0131 foto\u011frafa d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcr.<\/p>\n<p>\u00d6yk\u00fcden farkl\u0131 olarak Hasan\u2019\u0131n kimsesizli\u011fi ve sert ve so\u011fuk do\u011fada kurt ulumalar\u0131yla ba\u015f ba\u015fa kal\u0131\u015f\u0131, annesinin, Recep\u2019in, Kadir Dede\u2019nin onu d\u00fc\u015f\u00fcnerek, ona do\u011fru ko\u015fmas\u0131 filmin kaybetmek de\u011fil ya\u015fatmak istedi\u011fi umudun somut hallerinden biridir. Bir di\u011feri Hasan\u2019\u0131n ayakta kalmak i\u00e7in ihtiya\u00e7 duydu\u011fu g\u00fcc\u00fcn ve sevginin art\u0131k hayale d\u00f6n\u00fc\u015fen basit istekleridir. Babas\u0131yla demir d\u00f6verken yapt\u0131\u011f\u0131 diyalog, bir kamyon arkas\u0131nda anne, babas\u0131 ve karde\u015fleriyle yapt\u0131\u011f\u0131 yolculuk\u2026 Filmde yap\u0131lan al\u0131nt\u0131lardan biri belki bu nedenle John Lennon\u2019un \u201cnerede ya\u015fam varsa orada umut vard\u0131r\u201d s\u00f6z\u00fc olur.<\/p>\n<p>Sabahattin Ali\u2019nin Ayran\u2019\u0131ndaki ger\u00e7ek\u00e7i karakterlerini, karakterlerinin psikolojilerini ve i\u00e7inde bulunduklar\u0131 d\u0131\u015f d\u00fcnyan\u0131n tasvirini -usta foto\u011fraf\u00e7\u0131, memleketinde bir ilk filme y\u00f6netmenlik yapan- Selim G\u00fcne\u015f Kar Beyaz\u2019da \u015f\u00fcpheye yer b\u0131rakmaks\u0131z\u0131n Artvinlile\u015ftiriyor ve kendine has lirik bir \u00fcslup ve yorumla g\u00f6rselle\u015ftiriyor. Do\u011fan\u0131n \u00f6zellikle Karadeniz do\u011fas\u0131n\u0131n, son d\u00f6nem T\u00fcrkiye sinemas\u0131nda iz b\u0131rakan, b\u0131rakmaya aday filmlerin bir par\u00e7as\u0131 olarak ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131 yeni de\u011fil. Kar Beyaz\u2019da da bu do\u011fa var. Bu kez bir k\u0131\u015f g\u00fcn\u00fc Karadeniz\u2026 Bir k\u0131\u015f g\u00fcn\u00fc geri d\u00f6nme mecburiyeti olan Hasan\u2019\u0131n sonundan ziyade bir duygunun ve y\u00f6renin, y\u00f6re insanlar\u0131n\u0131n da dahil oldu\u011fu bir g\u00fcndelik ya\u015fam\u0131n ve tarihsel kesitin yans\u0131mas\u0131 var filmde. Kar Beyaz filmi bir Sabahattin Ali \u00f6yk\u00fcs\u00fcnden uyarlan\u0131yor ya da bir Sabahattin Ali selam\u0131 ta\u015f\u0131yor. Y\u00f6netmenin \u00e7ocuklu\u011funu da ekleyerek geli\u015ftirdi\u011fi senaryosuna dayanan film stilize g\u00f6r\u00fcnt\u00fcleri ve Mircan m\u00fczi\u011fiyle de dikkat \u00e7ekiyor. Dikkat \u00e7ekme halinin, filmde zaman zaman daha ileri giderek seyirciyi filmin hikayesinden kopma d\u00fczeyine getirdi\u011fi de s\u00f6ylenebilir.<\/p>\n<p>Selim G\u00fcne\u015f\u2019in bu ilk filminde dahi hep bir yol ayr\u0131m\u0131nda durdu\u011funu bundan sonra \u00e7ekece\u011fi filmde bu ayr\u0131mdan sonra hangi yolu tercih edece\u011fini g\u00f6rece\u011fimizi d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum. Bu ayr\u0131m\u0131 iki eksende tan\u0131mlayabiliriz. Birincisi stilize edilmi\u015f bir d\u00fcnya, g\u00f6rsel d\u00fcnyan\u0131n \u00e7ekicili\u011fi ya da g\u00f6rselli\u011fin hikaye, tema ve sinema duygusuna bask\u0131n \u00e7\u0131kan m\u00fckemmelli\u011fidir. \u0130kincisi ise insani bir hikaye ya da duygunun pe\u015finden giderek ve bunu izleyiciye bir anlat\u0131c\u0131 olarak aktarmakt\u0131r. Foto\u011fraf\u0131n filmdeki bask\u0131n yap\u0131s\u0131 bizi ister istemez Nuri Bilge Ceylan\u2019\u0131n ilk filmi Kasaba\u2019ya g\u00f6t\u00fcr\u00fcyor. Kasaba filminde de -akan, s\u0131cak bir hikayenin yan\u0131nda- deklan\u015f\u00f6re bas\u0131ld\u0131\u011f\u0131 anda yakalanm\u0131\u015f pek \u00e7ok an\u0131n g\u00f6sterisi vard\u0131. Nuri Bilge Ceylan, foto\u011fraftan gelen bu birikimini usta i\u015fi bir sinemaya d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrd\u00fc. Selim G\u00fcne\u015f\u2019in \u00f6zellikle anlat\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131 da ihmal etmemesi dile\u011fiyle\u2026 Kar Beyaz\u2019daki Sabahattin Ali\u2019nin etkisi ve varl\u0131\u011f\u0131 bize bu anlamda yol g\u00f6steriyor.<\/p>\n<p>Notlar:<br \/>\n1- Sabahattin Ali B\u00fct\u00fcn \u00d6yk\u00fcleri II, Yeni D\u00fcnya \u0130\u00e7inde Ayran, s.37, YKY, 1997<br \/>\n2- Seveng\u00fcl S\u00f6nmez, A\u2019dan Z\u2019ye Sabahattin Ali, s.429, YKY, 2009<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"<p>Yeni Film Dergisi, Say\u0131 2011-23 \u201cK\u00fc\u00e7\u00fck Hasan hi\u00e7bir \u015fey d\u00fc\u015f\u00fcnmeden ilerliyordu. Ne evde kendisinin d\u00f6nmesini bekleyen iki k\u00fc\u00e7\u00fck karde\u015fi, ne de d\u00f6rt saat uzaktaki nahiye merkezinde hizmet\u00e7ilik yapan anas\u0131 bu anda akl\u0131nda de\u011fildi. Ayran\u0131n\u0131 sat\u0131p satamayaca\u011f\u0131n\u0131 da d\u00fc\u015f\u00fcnm\u00fcyordu. Kafas\u0131nda yaln\u0131z bir \u015fey vard\u0131: Bu yolu tekrar y\u00fcr\u00fcmek, geri d\u00f6nmek mecburiyeti\u2026\u201d Sabahattin Ali (1) Sabahattin Ali\u2019nin [&hellip;]<\/p>\n","protected":false},"author":2,"featured_media":0,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[14],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/selimgunes.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1154"}],"collection":[{"href":"https:\/\/selimgunes.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/selimgunes.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/selimgunes.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/2"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/selimgunes.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=1154"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/selimgunes.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1154\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":2930,"href":"https:\/\/selimgunes.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1154\/revisions\/2930"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/selimgunes.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=1154"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/selimgunes.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=1154"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/selimgunes.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=1154"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}